[სამოელ კათალიკოსის ეპისტოლე იოანე საბანისძის მიმართ]*

მე, სამოელ ქრისტესმიერ ქართლის კათალიკოსი, უფალ იოანე საბანისძეს, წმინდა კათოლიკე ეკლესიის სულიერ შვილს და ჩვენთვის საყვარელს, ლოცვით უფლის მიერ მოგიკითხავ. მშვიდობა იყოს შენზე და შენი სახლის მთელ კრებულზე ქრისტეს მიერ. ჩვენ თავად ვიცით შენი წადიერება ღვთისმსახურებისთვის, შენი ღვთივმიმადლებული ცოდნა საღვთო წიგნებისა და შენიგულმოდგინება კარგი საქმეების სამოღვაწეოდ. შენ თვით იცი ამ სანატრელი ახალი მოწამის აბოს შესახებ, რომელიც ამ დღეებში ეწამა ჩვენს და მთელი ჩვენი ქვეყნის, ქართლის, მეოხად ქრისტეს მიმართ.

უნათლავად აღსრულებულ ჩვილთა საუკუნო ხვედრის შესახებ

[საქართველოს საპატრიარქომ მიიღო წერილობითი პასუხი იერუსალიმის ბერძნული მართლმადიედბლური საპატრიარქოს წმინდა სინოდისგან უნათლავად აღსრულებულ ჩვილთა საუკუნო ხვედრთან დაკავშირებით. აღნიშნული პასუხი შედგება ორი დოკუმენტისგან. პირველი მათგანი (ინგლისურ ენაზე) ეკუთვნის წმინდა სინოდის მდივანს, არქიმანდრიტ დიმიტრის, რომელიც იერუსალიმის წმინდა და სამღვდელო სინოდის ბეჭდით და სახელით გვიგზავნის იერუსალიმის მართლმადიდებელი ეკლესიის სწავლებას ზემორე საკითხზე. მეორე დოკუმენტი (ბერძნულად) წარმოადგენს კონსტანტინე არისტარქოსის მიერ შედგენილ ტექსტს, რაც, მისივე მითითებით, შეიცავს “მართლმადიდებელი ეკლესიის მოძღვრებას” (τὴν διδασκαλίαν τῆς ὀρθοδόξου ἐκκλησίας) აღნიშნულ საკითხთან დაკავშირებით. ეს ტექსტი არისტარქოსმა შეადგინა იერუსალიმის პატრიაქისა და წმინდა სინოდის საგანგებო დავალებით. პატრიარქმა დიოდოროსმა და იერუსალიმის წმინდა სინოდმა აღნიშნული ტექსტი მიიღეს, დაბეჭდეს და, როგორც ითქვა, საქართველოს ეკლესიას გამოუგზავნეს იერუსალიმის მართლმადიდებელი ეკლესიის სახელით.

ა. მიწყივ ვისმენ რა ნეტარი პავლეს ეპისტოლეთა აღმოკითხვას, - ყოველ კვირაში ორგზის, ხშირად კი სამგზის, და ოთხგზისაც, რაჟამს წმინდა მარტვილთა ხსენებას აღვასრულებთ, ერთი მხრივ, ვხარობ და ვიშვებ სულიერი საყვირით,  აღვემართები და, ჩემთვის ძვირფასი ხმის შემცნობი, სურვილით ვიწვი, ფიქრებში წარმოვისახავ რა მას თითქოსდა თანამყოფად და ვხედავ რა თანამესიტყვედ,  ამასთან, მეორე მხრივ, მწუხარება და ტკივილი მაქვს იმის გამო, რომ ყველა როდი იცნობს ამ მამაკაცს,¹ რაგვარადაც ხამს იცნობდნენ, არამედ ესოდენ უმეცარნი არიან მის შესახებ მავანნი, რომ არცთუ ეპისტოლეთა რიცხვი უწყიან ჯეროვნად, ეს კი ხდება არა უსწავლელობის რამ მიზეზით, არამედ - იმისდა კვალად, რომ არ ნებავთ მათ მიწყივ სჯა-ბაასობდნენ ამ ნეტართან.

პასუხი კითხვებზე: ნამდვილად კეთილია ღმერთი? ღმერთმა შექმნა ჯოჯოხეთი?

სახელითა მამისათა, და ძისათა, და სულისა წმიდისათა.

პატიოსანო მამებო, საყვარელო ძმებო და დებო!

არავის არ ეპარება ეჭვი, რომ ჩვენ უკვე ვცხოვრობთ ბოლო დროისათვის ნაწინასწარმეტყველებ აპოსტასიის ეპოქაში. პრაქტიკულად, ადამიანთა უმრავლესობა ურწმუნოა, თუმცა ბევრ მათგანს თეორიულად ჯერ მაინც სწამს. ყველგან განურჩევლობასა და ამა სოფლის სულისკვეთებას დაუსადგურებია.

რა არის მიზეზი ასეთი მდგომარეობისა?

(წიგნიდან - ეკლესიის შესახებ)

ნურავინ იგლოვებს თავის სიღატაკეს,
რადგან საერთო სამეფო მოგვევლინება.

იოანე ოქროპირი, სააღდგომო ქადაგებიდან

I

წმიდა ევქარისტია ქრისტეს მოსაგონებლად აღესრულება, პირველ ყოვლისა – საიდუმლო სერობის მოსაგონებლად, როდესაც მაცხოვარმა დააწესა და პირველად თვითონვე აღასრულა ახალი აღთქმის უწმიდესი საიდუმლო თავის მოწაფეებთან ერთად და დაგვიტოვა მცნება: ამას იქმოდეთ ჩემს მოსახსნებელად... მაგრამ ეს მარტო მოგონება არ არის. მოიგონებენ ხოლმე ყოფილს და გარდასულს, იმას, რაც ოდესღაც მოხდა და უკვე აღარ არის. ხოლო საიდუმლო სერობა არათუ ოდესღაც აღსრულდა, არამედ დღესაც გრძელდება საიდუმლოდ – მაცხოვრის მეორედ მოსვლამდე... სწორედ ამას ვადასტურებთ ყოველ ჯერზე, როცა კი საზიარებლად ბარძიმს მივეახლებით: შენი საიდუმლო სერობის საზიარებლად დღეს, ძეო ღვთისაო, შემიწყნარე... სერობა გრძელდება, და არ მეორდება.

როგორც ცნობილია, წმ. მარკოზ ეფესელმა ფლორენციის კრებაზე წარმოთქვა თავისი სახელგანთქმული ორი სიტყვა ე.წ. ”განსაწმენდელის” წინააღმდეგ. ამ სიტყვათა რუსული თარგმანები შესულია არქიმანდრიტ ამბროსის მონოგრაფიაში: Святой Марк Ефесский и Флоренцийская Уния, Jordanville 1963, с. 58-73; 116-150. აღნიშნული მონოგრაფია, საზოგადოდ, მოიცავს ეფესოს მიტროპოლიტის თითქმის ყველა იმ შრომის თარგმანს, რაც ფლორენციის უნიას უკავშირდება.

ამრიგად, არქიმანდრიტ ამბროსის წიგნის სახით საქმე გვაქვს ძვირფასი წყაროდმცოდნეობითი მასალის ნაკრებთან, რაც მრავალათასიანი მკითხველისათვის დღესდღეობით თითქმის ერთადერთი გზაა წმ. მარკოზის საღვთისმეტყველო სწავლებათა გასაცნობად. ეს გარემოება უაღრესად ზრდის წიგნის ავტორის როგორც მთარგმნელის პასუხისმგებლობას, რადგან, კვლავ აღვნიშნავთ, მისი თარგმანები ორიგინალის (ბერძნული ტექსტის) ტოლფასად წარმოჩნდება მრავალრიცხოვანი მრევლისთვის.