კითხვა: მიცვალებულთა ხსენება ეკლესიაში შაბათობით აღესრულება. თუ შეიძლება აგვიხსენით, რატომ დაწესდა ეკლესიაში შაბათი დღე მიცვალებულთა მოსახსენიებლად?

როგორც წმინდა წერილი მიგვითითებს, ღმერთმა სამყარო ექვს დღეში შექმნა, ხოლო მეშვიდე დღეს აღარაფერი შეუქმნია. ამ მეშვიდე დღესთან დაკავშირებით ბიბლია მიუთითებს: “აკურთხა ღმერთმა მეშვიდე დღე და წმინდა ჰყო იგი, რადგან ამ დღეს დაისვენა ღმერთმა ყოველი საქმისგან, რასაც ქმნიდა ღმერთი და აკეთებდა” (შესაქ. 2.3).

371-372

"ლოცვანის" კრებულად ჩამოყალიბების შესახებ

ჩვენს წინა შეხვედრებზე რამდენიმე უმნიშვნელოვანეს ლიტურგიკულ ძეგლს შევეხეთ, რა თქმა უნდა, შემოკლებულად. ჩვენი ბოლო საუბარი შედგა “საწელიწდო იადგართან”, უდიდესი ღირებულების მქონე ლიტურგიკულ ძეგლთან დაკავშირებით, რომელიც, როგორც ჩვენ შევეცადეთ გვეჩვენებინა წმ. გრიგოლ ხანძთელის სახელს უკავშირდება. სხვა ლიტურგიკული ძეგლებიც შეძლებისდაგვარად განვიხილეთ, მათ შორის “იერუსალიმური ლექციონარი”, “ჰომილეტიკური კრებული”, რომელიც ასევე ლიტურგიკული ძეგლია და სხვა. ვფიქრობთ ამ ჟანრის და ამ კატეგორიის ძეგლების ძველი ქართული თარგმანების მიმოხილვა შედარებით სრულყოფილი რომ იყოს, შევეხებით კიდევ ერთ ლიტურგიკულ კრებულს, სწორედ “საწელიწდო იადგართან” გარკვეულწილად დაკავშირებულს, რაც გახლავთ “ლოცვანი”.

373-377

საეკლესიო მწერლობა და ფილოსოფია (პირველი ნაწილი)

ჩვენი წინა საუბრების ერთმთლიან ციკლში შევეხეთ იმ უმნიშვნელოვანეს ლიტურგიკულ კრებულებს, რაც ქართულმა ხელნაწერებმა შემოგვინახეს, რაც უძვირფასეს განძად შემოგვჩენია და რითაც ძველი ქართული საეკლესიო ლიტერატურა ზოგადქრისტიანული ასპექტითაც უაღრესად დიდ მნიშვნელობას იძენს. ეს ყოველივე თანთადანობით, უეჭველად, დამუშავდება, გამოიცემა და ღირსება ამ ყოველივესი კიდევ უფრო საცნაური გახდება. მაგრამ, ცხადია, აშკარაა, რომ პატრისტიკის განუყოფელი ნაწილი ძველი ქართული საეკლესიო ლიტერატურა მხოლოდ ლიტურგიკული ჟანრით არ განისაზღვრება. ყველა სხვა ჟანრი ძველთაგანვე ასახულ იქნა ქართულ ენაზე და ეს ჟანრებიც და ამ ჟანრის შემადგენელი ცალკეული ძეგლებიც ჩვენს განსაკუთრებულ ყურადღებას იქცევს.

ბავშვთა აღზრდის შესახებ

ოჯახი პიროვნების ჩამოყალიბების ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს ფაქტორს წარმოადგენს. საზოგადოებას, რომელიც მთელი სერიოზულობით არ აღიქვამს ზნეობრივად ჯანსაღი და სულიერად ამაღლებული ოჯახების არსებობის აუცილებლობას და მთელი მონდომებით არ იბრძვის ოჯახური სიწმინდის შემბღალავი ძალების წინააღმდეგ, გარდაუვალი მოსპობა ელოდება. ასეთი რამ მრავალმა უძველესმა ცივილიზაციამ იწვნია. ოჯახი თავად ღვთის მიერ არის დაფუძნებული და, შესაბამისად, მხოლოდ ღმერთშია საძებნი ის გზები, რომელზე სიარულითაც, ერთი მხრივ, თავად ოჯახი იქნება ზნეობრივად და სულიერად ჩამოყალიბებული და მეორე მხრივ, ამგვარი ოჯახების სიმრავლით საზოგადოებაც მოგებული დარჩება.

საკითხი ქართლის ღვთისმშობლისადმი წილხვდომილობის შესახებ უფლის განგების საიდუმლოა და კაცობრივ გონებას არ ძალუძს მისი წვდომა; თუმცა მაინც შესაძლებელია გარკვეული მსჯელობა და სარწმუნო დასკვნების გაკეთება.

ღვთისმშობლისადმი ქართლის წილხვდომილობის შესახებ გადმოცემა გვხვდება არა მხოლოდ საქართველოს ეკლესიის წიაღში. ამ ფაქტის შესახებ წერს წმინდა დიმიტრი როსტოველიც, რომ იბერია, რომელსაც საქართველოსაც უწოდებენ, არის წილხვედრი ყოვლადუხრწნელი ღვთის-დედისა, რომელსაც, ღვთის განსაკუთრებული ნებით, წილად ხვდა მახარებლობა ქრისტეს სახარებისა ამ ქვეყანაში და რომ ცნობა ამის შესახებ შემონახულია დღემდე იბერიულ და ასევე მთელს აღმოსავლურ მართლმადიდებელ ეკლესიაში.

წინასიტყვაობა

იერემია ნეტარ პაპ დამასს

ორიგენემ, რომელიც თავისი ნაშრომებით ყველა მწერალს აღემატება, "ქება ქებათაში" თავის თავსაც გადააჭარბა. მართლაც, სეპტანტას, აკილას, სიმაკის და თეოდოტიონის ვერსიების და, კიდევ ერთი, მისივე თქმით, აქტიუმის სანაპიროებზე ნაპოვნი ვერსიის მიხედვით, მან ათ წიგნად მოგვცა ისეთი ბრწყინვალე და ნათელი კომენტარი, რომ, ჩემი შთაბეჭდილებით, მასში უნდა განხორციელებულიყო სიტყვა: "შემიყვანა მე მეუფემან საუნჯეთა თვისთა" (ქებ. 1.3).