"მცირე სჯულისკანონის", წმ. ექვთიმე მთაწმინდელისა და წმ. ფოტი მიტროპოლიტის რჯულდებანი დიდმარხვაში ერისკაცთათვის თევზის ნებადართულობის შესახებ

სახელგანთქმული რჯულდებითი ძეგლი, რასაც ბერძნულში "კანონარი" (Κανονάριον) ეწოდება, სლავურ-რუსულში "ნომოკანონი" (Номоканон), წმ. ექვთიმე მთაწმინდელის თარგმანში კი "რჩულისკანონი", იმავე წმ. ექვთიმეს მიხედვით, შეუდგენია VI ს-ის ცნობილ მოღვაწეს, კონსტანტინოპოლის პარტრიარქ წმ. იოანე მმარხველს (582-595)¹. ბერძნულ ხელნაწერში, ისევე როგორც ექვთიმესეულ თარგმანში, ავტორად წარმოდგენილია "ღირსი მამა ჩვენი იოანე მმარხველი, რომელიც იყო პატრიარქი კონსტანტინოპოლისა" (ამ ხელნაწერის ტექსტი ცნობილი გახადა პიტრამ. იხ. Pitra, Spicilegium Solesmense, t. IV, 1858, p. 436-438). აღნიშნული ძეგლი მეცნიერულად გამოიკვლია და ქართულ-სლავურ თარგმანებთან ერთად გამოსცა ნ. ზაოზერსკიმ (ქართული ტექსტი გამოსაცემად მოამზადა ა. ხახანაშვილმა. იხ. Н. А. Заозерский, А. С. Хаханов, Номоканон Иоанна Постника в его редакциях: Грузинской, Греческой И Славянской, М. 1902).

(“სახარების ერთი ადგილის გაგებისათვის)

წმიდა სახარების ცალკეული ადგილების თავისებური, ახლებური გააზრება ზოგჯერ საღმრთო მოშურნეობით, ღვთის სიტყვის სიღრმეთა გამოძიების სურვილითა და სიყვარულითაა ნასაზრდოები, ზოგჯერ კი, პირიქით – შეგნებული გაყალბების მცდელობით, რაც ანტიეკლესიურ მიზნებს ისახავს.

ასეთია, მაგალითად, სახარების სიტყვების დამოწმებით საერთო საეკლესიო მსახურების უარყოფა, რაც სხვა არაფერია, თუ არა ცდა მორწმუნეთა ერთობის დარღვევისა, დედაეკლესიის წიაღიდან მის წევრთა ჩამოცილებისა.

სარწმუნოებრივი ცხოვრებისთვის სამომავლო სასყიდლის უკუგების თემა ხშირია წმინდა წერილში (მაგ.: “გიხაროდენ და მხიარულ იყვენით, რამეთუ სასყიდელი თქუენი ფრიად არს ცათა შინა”,  მთ. 5.12, და სხვა), ისევე როგორც მამათა შრომებში, რაც არაეკლესიური ცნობიერებისათვის, უმეტესწილად, არამართებული ინტერპრეტირების საგანი ხდება. მართლაც, გარეშე თვალისთვის იქმნება საცთური იმ აზრის გაჩენისა, რომ არა მხოლოდ ამ სოფლის მკვიდრნი, რომლებიც წუთისოფლის მოსახვეჭელს გამოსდევნებიან, არამედ ქრისტიანებიც იღვწიან (თუმცა ზეციური, მაგრამ მაინც) საკუთრივ ჯილდოსთვის. მაშ, რითღა განსხვავდებიან ეს უკანასკნელნი (ქრისტიანები) პირველთაგან (ურწმუნოთაგან)? ამ ლოგიკით ორივე კატეგორიის ადამიანები ხომ ანგარებიანნი გამოდიან?!