წმ. კვიპრიანე კართაგენელი

სარწმუნოების სიმბოლო[2]

მწამს ღმერთი, - მამა, ძე ქრისტე, სულიწმინდა, მწამს მიტევება ცოდვათა და მარადიული სიცოცხლე წმინდა ეკლესიის მიერ.[3]

წმ. გრიგოლ ნეოკესარიელი

სარწმუნოების გადმოცემა გამოცხადებისამებრ

ერთი ღმერთი, მამა ცხოველი სიტყვისა, გვამოვანი სიბრძნისა და ძალისა და მარადიული ხატოვნებისა, სრული სრულის მშობელი, მამა მხოლოდშობილი ძისა,

ერთი უფალი, მხოლო მხოლოსგან, ღმერთი ღმერთისგან, ხატოვნება და ხატი ღმრთეებისა, სიტყვა მოქმედი, სიბრძნე – ყოველთა თანაშემტკიცების გარემომცველი, და ძალა – შემოქმედი მთელი ქმნილებისა, ძე ჭეშმარიტი ჭეშმარიტი მამისა, უხილავი უხილავისა, და უხრწნელი უხრწნელისა, და უკვდავი უკვდავისა, და მარადიული მარადიულისა,

ერთი სულიწმინდა, ღვთისგან მყოფობის მქონე და ძის მეირ ჩენილი, ცხადია, ადამიანებისადმი, ხატი სრული სრული ძისა, სიცოცხლე – ცოცხალთა მიზეზი, სიწმინდე – სიწმინდის მბოძებელი, რომელშიც ცხადდება ღმერთი მამა, რომელიც არის ყოველთა-ზედა და ყოველთა-შინა, და ღმერთი ძე, რომელიც არის ყოველთა მიერ, სამება სრული დიდებით და მარადიულობით და მეუფებით, არა დანაწილებადი, არცთუ გაუცხოებადი,[4] არც, ამასთან, რამ ქმნილი ან მონური არის სამებაში, არცთუ შეძენადი, როგორც უწინარეს არმყოფი და გვიან შესული, არცთუ, ამრიგად, დაკლებულა ოდესმე მამა ძისგან ანდა ძე სულისგან, არამედ მარადის უცვალებელია და გარდაუქმნელი ერთი და იგივე სამება.[5]

ნიკეის I მსოფლიო კრების (325 წ.)

დოგმატი

გვწამს ერთი ღმერთი, მამა, ყოვლისმპყრობელი, შემოქმედი ცისა და მიწისა, ხილულთა ყოველთა და უხილავთა;

და ერთი უფალი იესუ ქრისტე, ძე ღვთისა მხოლოდშობილი, მამისგან შობილი უწინარეს ყოველთა საუკუნეთა. ნათელი ნათლისაგან, ღმერთი ჭეშმარიტი ღვთისაგან ჭეშმარიტისა, შობილი და არა ქმნილი, თანაარსი მამისა, რომლის მიერ ყოველივე შეიქმნა.

რომელიც ჩვენთვის, კაცთათვის და ჩვენისა ცხონებისათვის გარდამოხდა ცათაგან, და ხორცი შეისხა სულიწმიდისა და მარიამ ქალწულისგან, და განკაცდა. და ჯვარს-ეცვა ჩვენთვის პონტოელი პილატეს დროს და ევნო და დაეფლა. და აღდგა მესამე დღეს, წერილთა თანახმად. და აღვიდა ცათა მიმართ, და მჯდომარეა მამის მარჯვნივ. და კვალად მომავალია დიდებით, განსჯად ცოცხალთა და მკუდართა, რომლის სუფევისა არ იქნება დასასრული.

და სულიწმიდა.

ხოლო რომლებიც ამბობენ, რომ “იყო, როდესაც არ იყო”, და რომ “შობამდე არ იყო”, და რომ არაარსთაგან შეიქმნა ანდა ამბობენ, რომ არსებობს იგი სხვა ჰიპოსტასისგან ან არსებისგან, ან კიდევ, რომ ცვალებადია ან გარდაქმნადი ძე ღვთისა, ამათ შეაჩვენებს კათოლიკე და სამოციქულო ეკლესია.[6]

კონსტანტინოპოლის II მსოფლიო კრების (381 წ.)

მრწამსი

1. მრწამს ერთი ღმერთი, მამაჲ, ყოვლისა-მპყრობელი, შემოქმედი ცათა და ქუეყანისაჲ, ხილულთა ყოველთა და არა ხილულთაჲ;

2. და ერთი უფალი იესუ ქრისტე, ძე ღმრთისა მხოლოდშობილი, მამისაგან შობილი უწინარეს ყოველთა საუკუნეთა. ნათელი ნათლისაგან, ღმერთი ჭეშმარიტი ღმრთისაგან ჭეშმარიტისა, შობილი და არაქმნილი, თანაარსი მამისაჲ, რომლისაგან ყოველი შეიქმნა.

3. რომელი ჩუენთვის, კაცთათჳს და ჩუენისა ცხოვრებისათჳს გარდამოჴდა ზეცით, და ჴორცნი შეისხნა სულისაგან წმიდისა და მარიამისაგან ქალწულისა, და განკაცნა. -

4. და ჯუარს-ეცვა ჩუენთჳს პონტოელისა პილატეს ზე და ივნო, და დაეფლა.

5. და აღდგა მესამესა დღესა მსგავსად წერილისა.

6. და ამაღლდა ზეცად, და მჯდომარე არს მარჯვენით მამისა.

7. და კუალად მომავალ არს დიდებით, განსჯად ცხოველთა და მკუდართა, რომლისა სუფევისა არა არს დასასრულ.

8. და სული წმიდაჲ, უფალი და ცხოველსმყოფელი, რომელი მამისაგან გამოვალს, მამისა თანა და ძისა თანა თაყუანის-იცემების და იდიდების, რომელი იტყოდა წინაჲსწარმეტყუელთა მიერ.

9. ერთი, წმიდა, კათოლიკე და სამოციქულო ეკლესია.

10. აღვიარებ ერთსა ნათლისღებასა მოსატევებელად ცოდვათა.

11. მოველი აღდგომასა მკუდრეთით.

12. და ცხოვრებასა მერმისსა მის საუკუნესასა, ამინ.[7]

ქალკედონის IV მსოფლიო კრების (451 წ.)

დოგმატი

ამრიგად, შედგომილნი წმინდა მამებს, ყველანი ერთხმად ვასწავლით ერთი და იმავე ძის, ჩვენი უფლის იესო ქრისტეს აღსარებას, მასვე სრულს ღმრთეებაში და მასვე სრულს კაცებში, მასვე ჭეშმარიტად ღმერთს და ჭეშმარიტად ადამიანს, გონითი სულისა და სხეულისგან, მამის თანაარსს ღმრთეებითად და მასვე ჩვენს თანაარსს კაცობრივად, ყოვლითურთ ჩვენს მსგავსს ცოდვის გარეშე, საუკუნეთა უწინარეს მამისგან შობილს ღმრთეებითად, უკანაკსნელ დღეებში კი მასვე ჩვენს გამო და ჩვენი ცხონებისთვის კაცობრივად [შობილს] მარიამ ქალწულისგან, ღვთისმშმობლისგან, ერთსა და იმავე ქრისტეს, ძეს, უფალს, მხოლოდშობილს, ორი ბუნებისგან თანაშეურევლად, უცვალებლად, განუყოფლად, განუშორებლად ცნობილს, ბუნებათა განსხვავებას არ-აღხოცილს შეერთების გამო, უფრო კი დაცულს თითოეული ბუნების თვისებას და ერთ პირსა და გვამოვნებაში თანამსრბოლს,[8] არათუ ორ პირად დანაწილებულს ან განყოფილს, არამედ ერთსა იმავე ძეს და მხოლოდშობილს, ღმერთ-სიტყვას, უფალ იესო ქრისტეს, როგორც მის შესახებ ძველთაგან წინასწარმეტყველებმა და თვით მან, უფალმა იესო ქრისტემ, განგვსწავლეს ჩვენ და მამათა მრწამსმა გადმოგვცა ჩვენ.”[9]

კონსტანტინოპოლის VI მსოფლიო კრების (680 წ.)

დოგმატი[10]

და ორ ბუნებით ნებელობას ანუ ნებას მასში და ორ ბუნებით მოქმედებას განუყოფლად, უცვალებლად, დაუნაწილებლად, თანაშეურევლად, წმინდა მამათა მოძღვრების კვალობაზე, იმგვარადვე ვქადაგებთ, და ეს ორი ბუნებითი ნება არათუ ურთიერთსაწინააღმდეგოა, - ნუ მოხდება ეს, - როგორც თქვეს უღვთო მწვალებლებმა, არამედ თანაშედგომილია მისი კაცობრივი ნება და არა საწინააღმდეგო ანდა მტრული, უფრო კი, მაშ, დამორჩილებული მის საღვთო და ყოვლისშემძლე ნებას, რადგან მართებდა ხორცის ნებას ამოძრავება, ამასთან დამორჩილება საღვთო ნებისადმი, თანახმად ყოვლადბრძენი ათანასესი.[11]

--------------------------------------------------------------------------------------

შენიშვნები

[1] -ბერძნულ-ლათინური ტექსტებისთვის ვსარგებლობთ შემდეგი გამოცემით:The Creeds Of Christendom, with A History And Critical Notes By Philip Schaff, vol. II, The Greek And Latin Creeds, With Translations, New York 1977.

[2] -დიდი მღვდელმოწამე წმ. კვიპრიანე კართაგენელი (+258 წ.) პირველია, ვინც ნათლისღების წინ სათქმელ სიმბოლო (Symbolum) უწოდა, თუმცა სრული ტექსტი მრწამსისა მის შრომებში შემონახული არ არის, გამოიკრიბება მხოლოდ ფრაგმენტები (განსაკუთრებით მისი 69-ე ეპისტოლიდან, რაც მაგნუსისადმი არის გაგზავნილი. ამ კუთხით ყურადღებას იქცევს მისი 70-ე ეპისტოლეც, სინოდალურად წოდებული, რაც გაიგზავნა იანვარიუსისა და სხვა ნუმიდიელი ეპისკოპოსებისადმი).

[3] - Credo in Deum Patrem, in Filium Christum, in Spiritum Sanctum. Credo remissionem peccatorum et vitam eternam per sanctam Ecclesiam.

[4] - ე.ი. ურთიერთისგან გამიჯვნადი, განშორებადი, განყოფადი.

[5] -Εκθεσις πίστεως κατὰ ἀποκάλυψιν  Γρηγορίου ἐπισκόπου Νεοκαισαρείας: Εἷς θεὸς πατὴρ λόγου ζῶντος, σοφίας ὑφεστώσης καὶ δυνάμεως καὶ χαρακτῆρος ἀιδίου, τέλειος τελείου γεννήτωρ, πατὴρ υἱοῦ μονογενοῦς' εἷς κύριος, μόνος εκ μόνου, θεὸς ἐκ θεοῦ, χαρακτὴρ καὶ εἰκὼν θεότητος, λόγος ἐνεργός, σοφία τῆς τῶν ὅλων συστάσεως περιεκτικὴ καὶ δύναμις τῆς ὅλης κτίσεως ποιητική, υἱὸς ἀληθινὸς ἀληθινοῦ πατρός, ἀόρατος ἀοράτου καὶ ἔφθαρτος ἀφθάρτου καὶ ἀθάνατος ἀθανάτου καὶ ἀίδιος ἀιδίου' ἕν πνεῦμα ἃγιον, ἐκ θεοῦ την ὑπαρξιν ἔχον καὶ δι’ υἱοῦ πεφηνός, δηλαδὴ τοῖς ἀνθρώποις, εἱκὼν τοῦ υἰοῦ τελείου τελεία, ζωὴ ζώντων αἰτία, ἀγιότης ἀγιασμοῦ χορηγός, ἐν ὧι φανεροῦται θεὸς ὁ πατὴρ ὁ ἐπὶ πάντων καὶ ἐν πᾶσιν καὶ θεὸς ὁ υἱὸς ο διὰ πάντων' τριὰς τελεία δόξηι καὶ ἀιδιότητι καὶ βασιλείαι, μὴ μεριζομένη μηδὲ ἀπαλλοτριουμένη οὔτε οὖν κτιστόν τι ἢ δοῦλον ἐν τῆι τριάδι οὔτε ἐπείσακτον, ὡς πρότερον μὲν οὐχ ὑπάρχον, ὕστερον δὲ ἐπεισελθόν, οὔτε οὖν ἐνέλιπέν ποτε υἱὸς πατρὶ οὔτε υἱῶι πνεῦμα, ἀλλὰ ἄτρεπτος καὶ ἀναλλοίωτος ἡ αὐτὴ τριὰς ἀεί.

[6] - შრდ. Τὸ σύμβολον τῶν ἐν Νικαίαι τιη ἁγίων πατέρων: Πιστεύομεν εἰς ἕνα Θεὸν πατέρα παντοκράτορα, ποιητὴν οὐρανοῦ καὶ γῆς ὁρατῶν τε πάντων καὶ ἀοράτων' καὶ εἰς ἕνα κύριον Ἰησοῦν Χριστόν, τὸν υἱὸν τοῦ θεοῦ τὸν μονογενῆ, τον ἐκ τοῦ πατρὸς γεννηθέντα πρὸ πάντων τῶν αἰώνων, φῶς ἐκ φωτός, θεον ἀληθινὸν ἐκ θεοῦ ἀληθινοῦ, γεννηθέντα οὑ ποιηθέντα, ὁμοούσιον τῶι πατρί, δι’ οὗ τὰ πάντα ἐγένετο, τὸν δι’ ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπους καὶ διὰ τὴν  ἡμετέραν σωτηρίαν κατελθόντα ἐκ τῶν ούρανῶν καὶ σαρκωθέντα ἐκ πνεύματος ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς παρθένου καὶ ἐνανθρωπήσαντα σταυρωθέντα τε ὑπὲρ ἡμῶν ἐπὶ Ποντίου Πιλάτου καὶ παθόντα καὶ ταφέντα, καὶ ἀναστάντα τῇι τρίτῃι ἡμέρα κατὰ τὰς γραφάς καὶ ἀνελθόντα εἰς τοὺς οὐρανοὺς καὶ καθεζόμενον ἐν δεξιᾶι τοῦ πατρός καὶ πάλιν ἐρχόμενον μετὰ δόξης κρῖναι ζῶντας καὶ νεκρούς, οὗ τῆς βασιλείας οὐκ ἔσται τέλος' καὶ εἰς τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον. τοὺς δὲ λέγοντας "ἦν ποτε ὅτε οὐκ ἦν" καὶ "πρὶν γεννηθῆναι οὐκ ἦν" καὶ ὅτι ἐξ οὐκ ὄντων ἐγένετο, ἢ ἐξ ἑτέρας ὑποστάσεως ἢ οὐσίας φάσκοντας εἶναι, ἢ τρεπτὸν ἢ ἀλλοιωτὸν τὸν υἱὸν τοῦ θεοῦ, τούτους ἀναθεματίζει ἡ καθολικὴ καὶ ἀποστολικὴ ἐκκλησία.

[7] - შრდ. τῶν ἁγίων ρν πατέρων τῶν ἐν Κωνσταντινουπόλει συναχθέντων: Πιστεύομεν εἰς ἕνα θεὸν πατέρα παντοκράτορα, ποιητὴν οὐρανοῦ καὶ γῆς, ὁρατῶν τε πάντων καὶ ἀοράτων' καὶ εἰς ἕνα κύριον Ἰησοῦν Χριστόν, τὸν υἱὸν τοῦ θεοῦ τὸν μονογενῆ, τὸν ἐκ τοῦ πατρὸς γεννηθέντα πρὸ πάντων τῶν αἰώνων, φῶς ἐκ φωτός, θεὸν ἀληθινὸν ἐκ θεοῦ ἀληθινοῦ, γεννηθέντα οὐ ποιηθέντα, ὁμοούσιον τῷι πατρί, δι' οὗ τὰ πάντα ἐγένετο, τὸν δι' ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπους καὶ διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν κατελθόντα ἐκ τῶν οὐρανῶν καὶ σαρκωθέντα ἐκ πνεύματος ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς παρθένου καὶ ἐνανθρωπήσαντα σταυρωθέντα τε ὑπὲρ ἡμῶν ἐπὶ Ποντίου Πιλάτου καὶ παθόντα καὶ ταφέντα καὶ ἀναστάντα τῇι τρίτῃι ἡμέραι κατὰ τὰς γραφὰς καὶ ἀνελθόντα εἰς τοὺς οὐρανοὺς καὶ καθεζόμενον ἐν δεξιᾶι τοῦ πατρὸς καὶ πάλιν ἐρχόμενον μετὰ δόξης κρῖναι ζῶντας καὶ νεκρούς, οὗ τῆς βασιλείας οὐκ ἔσται τέλος' καὶ εἰς τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον, τὸ κύριον καὶ ζωοποιόν, τὸ ἐκ τοῦ πατρὸς ἐκπορευόμενον, τὸ σὺν πατρὶ καὶ υἱῶι συμπροσκυνούμενον καὶ συνδοξαζόμενον, τὸ λαλῆσαν διὰ τῶν προφητῶν' εἰς μίαν ἁγίαν καθολικὴν καὶ ἀποστολικὴν ἐκκλησίαν. ὁμολογῶ ἓν βάπτισμα εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν, προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν καὶ ζωὴν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος. ἀμήν.

[8] - შრდ. συντρεχούσης (Lat. concurrente).

[9] - შრდ. Ἑπόμενοι τοίνυν τοῖς ἁγίοις πατράσιν ἕνα καὶ τὸν αὐτὸν ὁμολογεῖν υἱὸν τὸν κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν συμφώνως ἅπαντες ἐκδιδάσκομεν, τέλειον τὸν αὐτὸν ἐν θεότητι καὶ τέλειον τὸν αὐτὸν ἐν ἀνθρωπότητι, θεὸν ἀληθῶς καὶ ἄνθρωπον ἀληθῶς τὸν αὐτὸν, ἐκ ψυχῆς λογικῆς καὶ σώματος, ὁμοούσιον τῶι πατρὶ κατὰ τὴν θεότητα καὶ ὁμοούσιον ἡμῖν τὸν αὐτὸν κατὰ τὴν ἀνθρωπότητα, κατὰ πάντα ὅμοιον ἡμῖν χωρὶς ἁμαρτίας, πρὸ αἰώνων μὲν ἐκ τοῦ πατρὸς γεννηθέντα κατὰ τὴν θεότητα, ἐπ᾽ ἐσχάτων δὲ τῶν ἡμερῶν τὸν αὐτὸν δἰ ἡμᾶς καὶ διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν ἐκ Μαρίας τῆς παρθένου τῆς θεοτόκου κατὰ τὴν ἀνθρωπότητα , ἕνα καὶ τὸν αὐτὸν Χριστόν υἱόν κύριον μονογενῆ, ἐν δύο φύσεσιν ἀσυγχύτως, ἀτρέπτως  ἀδιαιρέτως ἀχωρίστως γνωριζόμενον, οὐδαμοῦ τῆς τῶν φύσεων διαφορᾶς ἀνηιρημένης διὰ τὴν ἕνωσιν, σωιζομένης δὲ μᾶλλον τῆς ἰδιότητος ἑκατέρας φύσεως καὶ εἰς ἓν πρόσωπον καὶ μίαν ὑπὸστασιν συντρεχούσης, οὐκ εἰς δύο πρόσωπα μεριζόμενον ἢ διαιρούμενον, ἀλλ᾽ ἕνα καὶ τὸν αὐτὸν υἱὸν μονογενῆ θεὸν λόγον κύριον Ἰησοῦν Χριστόν, καθάπερ ἄνωθεν οἱ προφῆται περὶ αὐτοῦ καὶ αὐτὸς ἡμᾶς Ιησοῦς Χριστὸς ἐξεπαίδευσεν καὶ τὸ τῶν πατέρων ἡμῖν παραδέδωκε σύμβολον (შრდ. Lat. SYMBOLUM CHALCEDONENSE: Sequentes igitur sanctos patres, unum eundemque confiteri FILIUM ET DOMIMUM NOSTRUM JESUM CHRISTUM consonanter omnes docemus, eundem perfectum in deitate et eundem perfectum in humanitate; Deum verum et hominem verum eundem ex anima rationali et corpore; consubstantialem Patri secundum deitatem, consubstantialem nobis eundem secundum humanitatem; "per omnia nobis similem, absque peccato' (Heb. in.): ante secula quidem de Patre genitum secundum deitatem; in novissimis autem diebus eundem propter nos et propter nostram salutem ex Maria virgine, Dei genitrice, secundum humanitatem, unum eundemque Christum, Filium, Dominum, unigenitum, in duabus naturis inconfuse, immutabiliter, indivise, inseparabiliter (გამოცემაში რატომღაც არის:inseperabiliter, ე.ჭ.) agnoscendum: nusquam sublata differentia naturarum propter unitionem, magisque salva proprietate utriusque naturæ, et in unam personam atque subsistentiam concurrente: non in duas personas partitum aut divisum, sed unum eundemque Filium et unigenitum, Deum verbum, Dominum Jesum Christum; sicut ante prophetæ de eo et ipse nos Jesus Christus erudivit et patrum nobis symbolum tradidit).

[10] - ეს დოგმატი აგრძელებს ქალკედონის კრების დოგმატის ტექსტს.

[11] - შრდ. Καὶ δύο φυσικὰς θελήσεις ἤτοι θελήματα ἐν αὐτῷ καὶ δύο φυσικὰς ἐνεργεὶας ἀδιαιρέτως, ἀτρέπτως, ἀμερίστως, ἀσυγχύτως, κατὰ τὴν τῶν ἁγίων πατέρων διδασκαλίαν ὡσαύτως κηρύττομεν· καὶ δύω μὲν φυσικὰ θελήματα οὐχ ὑπεναντία, μὴ γένοιτο, καθῶς οἱ ἀσεβεῖς ἔφησαν αἱρετικοί, ἀλλ᾽ ἑπόμενον τὸ ἀνθρώπινον αὐτοῦ θέλημα, καὶ μὴ ἀντιπίπτον ἢ ἀντιπαιλαῖον, μᾶλλον μὲν οὖν καὶ ὑποτασσόμενον τῷ θείῳ αὐτοῦ καὶ πανσθενεῖ θελήματι· ἔδει γὰρ τὸ τῆς σαρκὸς θέλημα κινηθῆναι, ὑποταγῆναι δὲ τῷ θελήματι τῳ θἑὶκῷ κατὰ τὸν πάνσοφον Ἀθανάσιον.

 

თარგმნა ედიშერ ჭელიძემ
ჟურნალი "გული გონიერი", N2, 2011 წ.