იხ. გაზეთი: "საპატრიარქოს უწყებანი", 28 აგვისტო, 2008 წ.

მსოფლიო პატრიარქის, ბართლომეოს I-ის წერილი უწმიდესსა და უნეტარესს, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქს ილია II-ს

12 აგვისტო

უწმიდესსა და უნეტარესს, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქს, ქრისტეს მიერ საყვარელ ძმას და თანამწირველ ილია II-ს

ძმური და უფლსმიერი ამბორით გაუწყებთ:

როდესაც 1028 წელს დიდი ექვთიმე მთაწმინდელი ხორციელად აღესრულა, გიორგი მთაწმინდელი, მაშინ დაახლოებით 19 წლის ჭაბუკი, კონსტანტინოპოლში სწავლობდა და, ეჭვი არ არის, ამ დიდ მწუხარებას ისიც შეუერთდებოდა, თუნდაც საქართველოში ყოფილიყო, იმიტომ, რომ ათონის მთის მაშინდელი რეალური წინამძღვრის, მთელი ათონის მთის სულიერი მოძღვრის აღსასრული უეჭველად განსაკუთრებული მოვლენა იქნებოდა და გახმიანდებოდა, ცხადია, სრულიად საქართველოსა და ბიზანტიაში, მთელ მაშინდელ დასახლებულ მსოფლიოში, მთელ ქრისტიანულ ოიკუმენაში. თუმცა, როგორც ჩანს, გიორგი მთაწმინდელი ექვთიმესთან გამოსათხოვრად ათონის მთაზე არ გამგზავრებულა (საფიქრებელია იმ მიზეზით, რომ თავისი თავი არ მიუჩნევია ამის ღირსად), თორემ წინააღმდეგ შემთხვევაში, ამ განსაკუთრებული ფაქტის შესახებ ის უეჭველად გვაუწყებდა, როდესაც აღწერა მან იოვანესა და ექვთიმეს ცხოვრება.

ფრაგმენტები

წიგნიდან  "საეკლესიო დოგმატიკა და ერესები"

ქვემოთ წარმოდგენილი ციტატები (ორიგინალის და პარალელური თარგმანების დართვით)

მოთავსებულია ხსენებული წიგნის 680-687, 711-727, 756-763 გვერდებზე

"რამეთუ ჭეშმარიტებითი ღმერთი იყო ხორცში და ჭეშმარიტი ხორცი იყო სიტყვაში (ლოგოსში) (თ. 41, PG. 26, col. 412 A).

მონაკვეთი წიგნიდან  "საეკლესიო დოგმატიკა და ერესები"

ქვემოთ წარმოდგენილი ტექსტი (ორიგინალის და პარალელური თარგმანების დართვით, წყაროზე მითითებით და დამატებითი სქოლიოებით) მოთავსებულია ხსენებული წიგნის 352-359, 523-528 გვერდებზე

იყო ჟამი, როდესაც თეოდორიტე კვირელი (მონანიების შემდეგ ჭეშარიტად სახელოვანი ღვთისმეტყველი) დიდად თანაუგრძნობდა ნესტორს, თუმცა ამას აშკარად არ განაცხადებდა (ვინაიდან გარეგნულად ერთჰიპოსტასობის აღსარებას ინარჩუნებდა) და როგორც ნამდვილი ფარულ-ნესტორიანელი, თავისი ცთომილების წრფელი აღიარების სანაცვლოდ, იქით ადანაშაულებდა წმ. კირლეს ერესში. მოვუსმნოთ, თუ რას სწერს თეოდორტე კვრელი იოანე ანტიოქიელს წმ. კირილე ალექსანდრიელის სახელგანთქმული „ანათემატიზმების“ შესახებ:

„დიდად დავმწუხრდი, რაჟამს წავიკითე ანათემატიზმები, რომლებიც გამოგვიგზავნე, გვიბრძანე რა ჩვენ, რომ წერილობით დაგვემხო ისინი და მათი ერეტიკული აზრი ყველასთვის შიშვლად წარმოგვეჩინა, ხოლო დავმწუხრდი იმიტომ, რომ კაცი, ვისაც მწყემსობა ხვდა წილად და ვისაც ესოდენი სამწყსო ერწმუნა, რათა განეკურნა მას უძლურებანი ცხვრებისა [იგულისხმება წმ. კირილეს მღვდელთმთავრობა ალექსანდრიელთა მიმართ, ე.ჭ.], ერთი მხრივ, თვით არის სნეული და - ძალიან მძიმედ, მეორე მხრივ კი იმას ცდილობს, რომ ამ ავადმყოფობით დაასნებოვნოს ფარა, ველურ მხეცებზე უბოროტესად წარმართავს რა მისგან დამწყსილებს“ (PG. 76, col. 389 A).

"სიტყუაჲ ჯუარისათჳს და წმიდათა ხატთა, ჴელითქმნულთა და ჴელითუქმნელთათჳს, მწვალებელთა მათ მიმართ, რომელნი ჯუარსა ხოლო თაყუანის-სცემენ და ხატთა არა"

ტექსტი გამოსაცემად მოამზადა, გამოკვლევა, შენიშვნები, ლექსიკონი და საძიებელი დაურთო იოსებ გელუკაშვილმა

საქართველოში პირველად ქვეყნდება VII-VIII ს-ის სახელგანთქმული მოძღვრის, წმინდა გერმანე კონსტანტინეპოლელის სახელით ცნობილი ქადაგება, რომელიც ბერძნულ ორიგინალში დაკარგულია. ძეგლში ეკლესიური პოზიციიდან არის მხილებული ხატმებრძოლთა ერესი და, სავარაუდოდ, ამ თემისადმი მიძღვნილ ჰომილიებს შორის უძველესია. მისი ძველი ქართული თარგმანი შესრულებულია XI ს-ში დიდი ქართველი მოღვაწის, წმინდა ეფრემ მცირის მიერ.

გვსურს ქედდადრეკით უღრმესი მადლობა გადავუხადოთ სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქს ილია II-ეს, ვისი ლოცვა-კურთხევითაც, სხვებთან ერთად, საშუალება მოგვეცა თბილისის სასულიერო აკადემიაში სწავლა-განათლების მიღებისა; ასევე, სასწავლებლის მთელს პროფესურას, განსაკუთრებით, სემინარია-აკადემიის ლექტორებს: პროფ. ედიშერ ჭელიძესა და პროფ. დოდო (მარიამ) ღლონტს, რომლებმაც წინამდებარე ნაშრომზე მუშაობისას ფასდაუდებელიდახმარება გაგვიწიეს; აგრეთვე, თბილისის ხელნაწერთა ეროვნული მუზეუმის თანამშრომლებს და უანგარო მორწმუნეს, ბატ. ამირან გაფრინდაშვილს.

წინამდებარე პუბლიკაცია ღვთის ბუნებითი უხილავობის შესახებ მსჯელობას ორი მიმართულებით წარმართავს. კერძოდ, ხუთწიგნეულში აღწერილია, თუ როგორ განიზრახა სინას მთაზე განმარტოებულმა წინასწარმეტყველმა მოსემ საღთო დიდების ხილვა¹, რაზეც ღმერთი ამგვარად უპასუხებს მას: "არა იხილოს კაცმან პირი ჩემი და ცხონდეს" (გამოს. 33.20). საეკლესიო ლიტერატურაში აღნიშნული ბიბლიური მუხლი ორნაირად განიმარტება. განხილვას პირველი მნიშნელობით დავიწყებთ. წმინდა გრიგოლ ნოსელის თანახმად, მთაზე ამაღლებული დიდი მოღვაწე საღვთო ბუნების განჭვრეტას დაეშურა. დავიმოწმებთ შესაბამის ადგილს: "... ევედრების [მოსე], რაჲთამცა გამოუჩნდა მას ღმერთი, არათუ ვითარ მას ძალ-ედვა ხილვად, არამედ ვითარცა იგი თავადი არს"².

პირველი მნიშვნელობის თანახმად, ღვთის პირის უხილავობა გულისხმობს, რომ ქმნილება ვერასოდეს შეიმეცნებს საღვთო ბუნებას, რადგან შეუძლებელია, დროითა და სივრცით გარეშემოწერილი გონიერი არსება (ანგელოზი თუ ადამიანი) მარადიულ, ყველგანმყოფ ღმერთს არსობრივად ჭვრეტდეს; ხოლო თუკი ვინმე დაუსაბამო ბუნების მხილველობას მიაწერს საკუთარ თავს, ჭეშმარიტებისაგან გარემიქცეული, სიცრუის მქადაგებელი აღმოჩნდება. აი, რას ბრძანებს აღნიშნულის შესახებ ღირსი გრიგოლ ნოსელი: