1. უკვე თქვენთანაა უსანატრელესი სურნელი, ჰოი ნათელღებადნო! უკვე აგროვებთ სულიერ ყვავილებს ზეციურ გვირგვინთა დასაწნავად; უკვე დაქროლა სულიწმინდის კეთილსურნელებამ; უკვე სამეუფო სასახლის წინკარს გარსშემოჯარულხართ; ჰოი, ნეტავ თვით მეუფე შემოგიძღვეთ. ეს-ესაა გამოჩნდა ყვავილი ხეთა, ჰოი, ნეტავ სრულიქმნას ნაყოფიც. უკვე იყო თქვენი სახელთა აღწერა,¹ ლაშქრად მოწოდება, ლამპრები საქორწილო  პროცესიისათვის, ზეციური მოქალაქობის გულისთქმა, კეთილი განზრახვა (πρόθεσις ἀγαθή) და სასოება თანამდევი, რადგან არ ცრუობს, ვინც ამბობს: "ღვთის მოყვარეებს ყოველივე შეეწევათ სიკეთეში" (რომ. 8.28). ღმერთი ხელგაშლილია ქველისსაქმეში, მაგრამ ელოდება თითოეულის გულწრფელ არჩევანს (τὴν γνησίαν προαίρεσιν), ამის გამო დაურთო მოციქულმა და თქვა: "რომელნიც განზრახვისამებრ (κατὰ πρόθεσιν) არიან ხმობილნი" (რომ. 8.28). წრფელმა განზრახვამ განაპირობა შენი მოხმობა, რადგან თუ სხეული აქ არის, სული კი - არა, ვერაფერს იხეირებ.

ძველ ქართულად

თთუესა ოკდონბერსა: იზ

და აწ დამტკიცებულად გითხრა თქუენ აღსასრული წმიდისა და სანატრელისა შუშანიკისი:

I. იყო, მერვესა წელსა სპარსთა მეფისასა, კარად სამეფოდ წარემართა ვარსქენ პიტიახში, ძჱ არშუშაჲსი, რამეთუ პირველ იგიცა იყო ქრისტიანე, ნაშობი მამისა და დედისა ქრისტიანეთაჲ. და ცოლად მისა იყო ასული ვარდანისი, სომეხთა სპაჲსპეტისაჲ, რომლისათჳს-ესე მივწერე თქუენდა, მამისაგან სახელით - ვარდან, - და სიყუარულით სახელი მისი - შუშანიკ, მოშიში ღმრთისაჲ, ვითარცა-იგი ვთქუთ, სიყრმითგან თჳსით.

და უკეთურებისა მის სახისა ქმრისა მისისაჲსა მარადის გულს-ეტყჳნ და ევედრებინ ყოველთავე ლოცვის-ყოფად მისთჳს. რაჲთამცა ცვალა იგი ღმერთმან სახისა მისგან უგუნურებისა და იქმნამცა გონიერებასა ქრისტესსა.

წმ. რომანოზ მელოდოსი ანუ ტკბილადმგალობელი (VI ს.) ერთერთი მწვერვალია საეკლესიო ჰიმნოგრაფიისა. მას კონტტაკიონები აქვს მიძღვნილი ძველი და ახალი აღთქმის უმნიშვნელოვანესი მოვლენებისადმი. საკუთრივ ქრისტეშობის შესახებ წმ. რომანოზს დაუწერია ცამეტი საგალობელი რომელთაგან პრველი, ოცდახუთი მცირე გალობისგან შემდგარი, სრული ღარგმანის სახით იბეჭდება ქვემოთ. საგალობელი ორიგინალში ატარებს აკროსტიქს: „მდაბალი რომანოზის საგალობელი“. იგი იკითხებოდა 25 დეკემბერს (ხმა 3). წინამდებარე თარგმანი შესრულებულია ორიგინალთან მაქსიმალური ტექსტობრივ-ტერმინოლოგიური და სახისმეტყველებითი  თანხვედნილობის პრინციპით. გამოყენებულია ორიგინალის უახლესი მეცნიერული გამოცემა: Romanos Le melode, Hymnes, intr., texte crit., trad., et notes oar. I. Grosdidier De Matons, t. II, Paris, 1965, p. 48-77.

იერუსალიმში, თქმული მოუმზადებლად, წიაღმყვანებელი ნათლისღებად მოსულთათვის და საკითხავი ესაიას წინასწარმეტყველებიდან: ”განიბანეთ, განიწმინდეთ, განიშორეთ ბოროტება თქვენი სულებისგან ჩემს თვალთა წინაშე” (ეს. 1.16) და შემდგომი.

1. ახალი აღთქმის მოწაფენო და ქრისტეს საიდუმლოთა ზიარნო! აწ მოხმობით, მცირედის შემდგომ კი – მადლით “შექმენით თქვენში ახალი გული და ახალი სული” (ეზეკ. 18.31), რომ მხიარულობდნენ ზეციერნი. რადგან, თუკი ”ერთ მონანიე ცოდვილზე სიხარულია”, თანახმად სახარებისა (ლუკ. 15.7), ესოდენ სულთა ხსნა რაოდენ მეტად აღძრავს სასიხარულოდ ზეცის ბინადართ? კეთილ და მშვენიერ გზას შედგომილებში ღვთისმოშიშებით ისრბოლეთ კეთილმსახურების ასპარეზზე, რადგან თქვენი გამოსყიდვისთვის ღვთის მხოლოდშობილი ძე დგას აქ¹ და ამბობს: ”მოდით ყოველი მაშვრალი და ტვირთმძიმე და მე მოგასვენებთ თქვენ” (მათ. 11.28). მძიმე ცდომილებებით გარემოცულნო და საკუთარ ცოდვათა ჯაჭვებით შეკრულნო, ისმინეთ საწინასწარმეტყველო ხმისა, რომელიც ამბობს: ”განიბანეთ, განიწმინდეთ, განიშორეთ ბოროტებანი თქვენი სულებისგან ჩემს თვალთა წინაშე” (ეს. 1.16), რომ ანგელოზთა გუნდმა თქვას თქვენთვის: ”ნეტარნი არიან, რომელთაც მიეტევათ ურჯულოებანი და რომელთაც დაეფარათ ცოდვანი” (ფს. 31.1). აანთეთ რა ახლახან სარწმუნოების ლამპრები, დაუშრეტელად იპყარით ხელში ისინი, რათა, როგორც ავაზაკს მაშინ, სარწმუნოების მიერ, გაეღო სამოთხე ამ ყოვლადწმინდა გოლგოთაზე,² თქვენც ღირსნი გახდეთ საქორწილო სიმღერის წარმოთქმისა.

A¹

იერუსალიმში, თქმული მოუმზადებლად (σχεδιασθεῖσα), სინანულის, ცოდვათა მიტევებისა და წინააღმდგომისთვის, და საკითხავი ეზეკიელიდან: "სიმართლე მართლისა მასზე იქნება და ურჯულოება ურჯულოსი მასზე იქნება. და თუ ურჯულო მოიქცევა ყოველი თავისი ურჯულოებისგან..." (ეზეკ. 18.2) და შემდგომი

1. საშინელია ცოდვა და სულის უმძიმესი სნეულებაა ურჯულოება, არღვევს მის ძალებს და მიზეზია საუკუნო ცეცხლისა. უკეთური თვითხელმწიფება, არჩევანის ამონაყარი.² და რომ საკუთრივი არჩევანით ვცოდავთ, ცხადად ამბობს სადღაც წინასწარმეტყველი: "მე შენ დაგნერგე ნაყოფიერ ვენახად ყოველი ჭეშმარიტებით, როგორ შეიცვალე მწარე უცხო ვენახად"? (იერ. 2.21). ნერგი კეთილია, ნაყოფი ბოროტი. არჩევანისმიერია ბოროტება, დამნერგველი უბრალოა, ვენახი კი ცეცხლით დაიწვება, რადგან კეთილად დაინერგა, მაგრამ ბოროტად ინაყოფიერა წინააღრჩევის მიერ. ეკლესიასტეს თანახმად, "ღმერთმა წრფელი (εὐθύν) შექმნა ადამიანი, მათ კი მოიძიეს მრავალი გულისთქმა" (ეკლ. 7.29). "რადგან მისი ქმნილებანი ვართ, შექმნილნი კეთილი საქმეებისთვის" (ეფეს. 2.10), ამბობს მოციქული. შემოქმედმა, არის რა კეთილი, კეთილი საქმეებისთვის შექმნა, ხოლო შექმნილი საკუთარი არჩევანით ბოროტისკენ მიიდრიკა. ამრიგად, საშინელი ბოროტებაა ცოდვა, როგორც ითქვა, მაგრამ არა უკურნებელი. საშინელია შემნარჩუნებლისთვის, ხოლო ადვილად კურნებადია სინანულით უკუმგდებლისთვის. რადგან წარმოიდგინე ვინმე, ვისაც ცეცხლი უპყრია ხელთ. სანამ მას ნაკვერჩხალი უჭირავს, იწვის, რა თქმა უნდა, ხოლო თუ განაგდებს ნაკვერჩხალს, მხურვალებასაც განაგდებს იმასთან ერთად. თუკი ვინმეს ჰგონია, რომ შემცოდე არ დაიწვება, მას ეუბნება წმინდა წერილი: "გამოიკრავს ვინმე ცეცხლს უბეში სამოსის დაუწველად" (იგავ. 6.27)? რადგან წვავს ცოდვა სულის ძალებს.

წმ. ეფრემ მცირის სწავლება ადამიანის როგორც პირმშოხატის ხატის შესახებ

ახლა შევეხოთ საკუთრივ ეფემ მცირისეულ სქოლიოს. კვლავ დავიმოწმებთ ტექსტს:

"უცვალებელ ხატ ღმრთისა მამისა არს მხოლოდშობილი ძე, ვითარცა პირმშოჲ ხატი, ხოლო ჩუენ ხატებრ, ესე იგი არს, პირმშოჲსა მის ხატისა ხატადღა ქმნილ ვართ, რომელი-იგი ბუნებით ძე არს, ხოლო ჩუენ მადლით მოგუცემს ძეობასა, რაჟამს მივსცეთ ხატსა ხატებაჲ მისი, რომელი იტყჳს: მე რაჟამს ავმაღლდე, ყოველნი მოვიზიდნე ჩემდა, ხოლო თუ სადა მიგვიზიდავს, ამას ესევე მოძღვარი თარგმნის შემდგომთა სიტყუათა შინა" (A-109, 165).